Zapraszamy Państwa do poznawania bogactwa wyposażenia katedry pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Andrzeja we Fromborku. Na kolejnych stronach przygotowaliśmy informacje o znajdujących się w katedrze ołtarzach. Do naszych czasów zachowały się dwadzieścia trzy ołtarze.

włącz odtwarzanie głosowe

Przed łukiem tęczowym pośrodku pierwszego od wschodu przęsła w nawie głównej znajduje się dawny ołtarz Prymarii (pierwszej mszy), pod wezwaniem Świętego Krzyża. Wymieniany od 1489 roku, następnie w 1578 roku, w 1605 roku, w 1631 roku, a w 1725 roku rozbudowany do wysokich rozmiarów aż koroną dotykał sklepienia. Po raz ostatni przebudowany w 1909 roku według projektu Caspra Clemensa Pickela z Düsseldorfu i nazwany ołtarzem Najświętszego Sakramentu. Ołtarz wykonany z czarnego marmuru, neogotycki. Wokół ołtarza tralkowa balustrada z marmuru czarnego, białego, czerwono żyłkowatego, barokowa z około 1720 roku projektu Kaspra Bażanki z Krakowa. Umieszczony przy ołtarzu jest mosiężny herb Pilawa biskupa Teodora Potockiego (1711-23).

Obecny ołtarz główny barokowy, okazały, usytuowany jest przy ścianie prezbiterialnej. Pochodzi z lat 1748-50. Wykonany według projektu Franciszka Placidiego, z czarnego, białego i różowego marmuru. Ufundowany przez biskupa Adama Grabowskiego z wykorzystaniem wcześniejszych legatów kanonika Szymona Aleksego Tretera i Franciszka Fahla. Na lewym cokole napis ( tu w tłumaczeniu): "19 września 1752 roku Adam Stanisław (Grabowski) biskup warmiński, ten ołtarz główny, po tym jak dawny uległ uszkodzeniu wzniesiony na nowo na większą chwałę Boga ku czci Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej poświęcił." Na prawym: "i umieścił w nim relikwie Świętego Andrzeja Apostoła oraz Świętego Stanisława, biskupa i męczennika, a także te, które znajdowały się w dawnym ołtarzu, poświęconym niegdyś przez jego poprzednika Szymona Rudnickiego, przyznając 40 dni odpustu od dnia rocznicy poświęcenia [tego ołtarza]".  Konsekracji ołtarza dokonano 10 maja 1751 roku. 

Ołtarz wysoki, przesłaniający całą ścianę prezbiterialną, architektoniczny, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem i z bliźniaczymi ołtarzykami po bokach, dostawionymi po 1838 roku. Na wysokości całej kondygnacji w centrum duży obraz przedstawiający Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny autorstwa Stefana Torellego z 1752 roku. Obraz ujęty jest skośnie ustawionymi pilastrami i parami kolumn na zdwojonych cokołach dźwigających eliptyczne w rzucie odcinki belkowania. Zwieńczony trójkątnym, wygiętym naczółkiem z kulą i płomienistym wazonem. W zwieńczeniu obraz Męczeństwo Świętego Andrzeja wykonany przez Stefana Torellego. Na belkowaniu ołtarza po bokach drewniane rzeźby aniołów. Mensa rokokowa około 1770 roku. Ołtarzyki boczne analogiczne, z nastawami w kształcie ram wypełnionych relikwiarzami wykonanymi przez rzeźbiarza z Braniewa. 

Ołtarz prepozyta kapituły pod wezwaniem Świętego Stanisława Kostki dawniej pod wezwaniem Wszystkich Świętych. Znajduje się przy półfilarze tęczy od strony północnej. Manierystyczny z około 1640 roku, ufundowany został przez biskupa Mikołaja Szyszkowskiego (1633-43) i prepozyta kapituły Wojciecha Rudnickiego (1604-21) z jego inicjałami i herbem Lis oraz herbem Ostoja biskupa Mikołaja Szyszkowskiego. Ołtarz dwukondygnacyjny ujęty parą kolumn w obu kondygnacjach, zwieńczony przerwanym, wygiętym naczółkiem. Dekorowany snycerką o motywach małżowinowych i chrząstkowych. W pierwszej kondygnacji na tle wnęk w uszakach rzeźby Świętych: Wojciecha i Stanisława Biskupa, na belkowaniu Święci: Piotr i Andrzej. 

W polu środkowym obraz przedstawiający Mistyczną komunię Świętego Stanisława Kostki z drugiej połowy XVII wieku. W kondygnacji barokowy obraz przedstawiający Śmierć Świętego Józefa. W predelli obraz Sąd Ostateczny, który namalował Vitus Heinrich z Elbląga około 1600 roku.

Ołtarz boczny dziekana kapituły usytuowany przy półfilarze tęczy od strony południowej (pierwotnie kantora) pod wezwaniem Świętego Mateusza (dawniej Świętych Katarzyny i Sebastiana), manierystyczny z około 1640 roku. Przeniesiony w 1750 roku spod pierwszego filaru strony południowej. Ołtarz drewniany, dwukondygnacyjny, z parą kolumn wspierających belkowanie, na którym ujęta hermami druga kondygnacja, z przerwanym, ornamentalnym naczółkiem; dekorowany snycerką o motywach małżowinowych z główkami aniołków. W uszakach rzeźby aniołów, na belkowaniu Świętych Krzysztofa i Sebastiana. W polu środkowym znajduje się obraz przedstawiający Mistyczne zaślubiny Świętej Katarzyny w otoczeniu aniołów i świętych z połowy XVII wieku sygnowany: Piotr Kolberg 1710.

Ołtarz ufundowany przez dziekana Fabiana Konopackiego (zmarł 22 maja 1619 roku), restaurowany  przez dziekana Łukasza Górnickiego (1585-1651). W kondygnacji drugiej obraz Matka Boska z Dzieciątkiem i Świętym Janem Chrzcicielem, flamandzki z trzeciej ćwierci XVII wieku.

W 1640 roku, z wdzięczności za uratowanie diecezji przed szerzącą się wówczas zarazą, biskup Mikołaj Szyszkowski funduje ołtarz pod wezwaniem Świętego Karola Boromeusza i Świętej Rozalii. Wykonany z marmuru czarnego, białego, brunatnego i różowego. Do 1750 roku znajdował się w prezbiterium, obecnie przy pierwszym filarze od prezbiterium po stronie południowej. Jednokondygnacyjny, ujęty parą kolumn z owalnym zwieńczeniem. Ozdobiony herbami biskupa fundatora - Ostoja i Nowina. W polu środkowym obraz namalowany na blasze miedzianej przedstawiający Świętą Rozalię. Przypisywany jest on Piotrowi Kolbergowi, prawdopodobnie jednak pochodzi z Włoch i jest współczesny ołtarzowi. W kondygnacji górnej owalny włoski portret Świętego Karola Boromeusza. Na zwieńczeniu alabastrowe rzeźby Świętego Mikołaja i aniołków.

Ołtarz pod wezwaniem  Świętego Michała Archanioła usytuowany jest przy pierwszym filarze nawy północnej. Wczesnobarokowy z około 1640 roku ufundowany został przez Wacława Kobierzyckiego (zmarł 20 lipca 1643), kanonika warmińskiego i płockiego, z jego inicjałami i herbem Pomian w zwieńczeniu. Wykonany z czarnego, brunatnego i różowego marmuru oraz alabastru użytego do rzeźb. W środkowej części obraz  Świętego Michała Archanioła z sygnaturą A. Wysocki 1877, ujęty parą kompozytowych kolumn dźwigających belkowanie, na którym zwieńczenie z odcinkowym naczółkiem. 

W kondygnacji górnej obraz Świętej Trójcy z warsztatu gdańskiego z drugiej ćwierci XVII wieku z kartuszem herbowym z herbem Pomian oraz inicjałami: W.K.C.V.P. Po bokach na osiach kolumn figury alegoryczne Wiary i Nadziei. W zwieńczeniu figura Świętego Wacława. Dekorowany motywami małżowinowymi. 

Drewniany, polichromowany i złocony, wczesnobarokowy ołtarz Świętego Tomasza usytuowany przy drugim filarze nawy południowej. Ufundowany przez kanonika Eucharda Zornhausena i kanonika Mateusza Jana Judyckiego w XVII wieku. W polu głównym nastawy, między dwiema parami korynckich kolumn, znajduje się półkoliście zwieńczony obraz przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem oraz Świętym Wojciechem, patronem Warmii i błogosławionym Bogumiłem. Obraz ten pochodzi z warsztatu wielkopolskiego i namalowany został w drugiej połowie wieku XVII. Obraz w naczółku ołtarza przedstawiający Świętego Tomasza, pochodzi  z Niemiec. Na uszakach i belkowaniu rzeźby aniołów, w zwieńczeniu rzeźbiona postać Jezusa Chrystusa Zmartwychwstałego. Na lewym cokole znajdują się inicjały i herb fundatora. 

 Gobelinowe antepedium wykonane przez Barbarę Hulanicką. W predelli napis: "Ten ołtarz Bogu Najlepszemu Największemu i ku czci Świętego Tomasza Apostoła wzniósł Euchard von Zornhausen, kanonik warmiński, a wykonawcy ostatniej woli Mateusza Jana Judyckiego, doktora obojga praw, archidiakona pomorskiego, kanonika gnieźnieńskiego i warmińskiego, zadbali o to, aby ten ołtarz dokończyć i wyposażyć."

Ołtarz boczny pod wezwaniem Świętej Anny (dawniej Świętego Pawła), przy drugim filarze nawy północnej, manierystyczny sprzed 1639 roku, ufundowany przez kapitułę warmińską, drewniany, architektoniczny, dwukondygnacyjny, trójosiowy, rzeźbiony, polichromowany i złocony ujęty w obu kondygnacjach parami kolumn. Odcinki belkowania dolnej kondygnacji złączone tympanonem. Górna kondygnacja zwieńczona przerywanym naczółkiem. Dekorowany bogatą snycerką o motywach małżowinowo-chrząstkowych oraz główkami aniołków na chustach i pękami owoców.

Rzeźby pomiędzy kolumnami pierwszej kondygnacji Święci Piotr i Paweł. Między kolumnami drugiej Święci Jan Chrzciciel i Jan Ewangelista. Na belkowaniu aniołowie, w zwieńczeniu Chrystus Zmartwychwstały oraz dwaj niezidentyfikowani biskupi. W polu środkowym obraz przedstawiający Świętą Annę Samotrzeć namalowany przez Bartłomieja Strobla w 1636 roku. W kondygnacji górnej obraz Świętego Andrzeja. W uszakach ołtarza postacie Świętych Dominika i Franciszka z Asyżu. W predelli obraz czterech świętych niewiast: Małgorzaty, Barbary, Katarzyny Sieneńskiej, Marii Magdaleny. Namalowany przez Bartłomieja Strobla. Antepedium jedwabne z około 1750 roku.

Ołtarz boczny pod wezwaniem Świętego Krzyża (pierwotnie Świętych Andrzeja i Wacława), manierystyczny z fundacji kanonika Andrzeja Zagórnego (1640-1690) wykonany przed 1639 rokiem w warsztacie Michała Döbla z Królewca. Usytuowany przy trzecim filarze nawy południowej, jednokondygnacyjny, ujęty parami kolumn. Zwieńczenie z przerwanym wolutowym naczółkiem. Zdobiony snycerką o motywach małżowinowych i roślinnych. Rzeźby oraz obraz w predelli Chrystus i Święta Weronika pochodzą z drugiej ćwierci XVII wieku, z warsztatu gdańskiego. Mensa neobarokowa rzeźbiarska z XIX wieku.

Ołtarz boczny pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej (w wieku XVI pod wezwaniem Świętego Wacława, w XVII Świętego Andrzeja). Znajduje się przy trzecim filarze nawy północnej. Manierystyczny wykonany po 1650 roku, drewniany, architektoniczny, dwukondygnacyjny z predellą, ujęty w obu kondygnacjach rzeźbionymi i malowanymi, a w dolnej kondygnacji zdwojonymi kolumnami. Zwieńczony przerwanym naczółkiem. Dekorowany bogatą snycerką z przewagą motywów chrząstkowych. Rzeźby w pierwszej kondygnacji: Święci Piotr i Paweł, na belkowaniu figura Świętego Kazimierza i Świętego Wacława, w zwieńczeniu rzeźba Świętego Andrzeja.  W polu środkowym obraz przedstawiający Opłakiwanie Chrystusa, zapewne niderlandzki, z drugiej połowy XVII wieku.

W kondygnacji górnej obraz Madonny z Dzieciątkiem w otoczeniu Anny i Joachima z XIX wieku. Antepedium w stylu „chinoiserie” około połowy XVIII wieku malowane na desce, z monogramem Chrystusa i dekoracją z ptaków, kwiatów i liści.

Ołtarz boczny pod wezwaniem Świętych Judy Tadeusza i Szymona, barokowy z końca XVII wieku z fundacji kanonika Szymona Aleksego Tretera (1684-1731) z jego herbem Szreniawa, herbem kapituły warmińskiej i napisem inwokacyjnym w predelli. Usytuowany przy czwartym filarze nawy południowej. Wykonany z marmuru czarnego, białego i brunatnego oraz alabastru użytego do rzeźb. Jednokondygnacyjny, ujęty kolumnami. Zwieńczenie z wolutami i odcinkowym naczółkiem. Na belkowaniu rzeźby Świętych Szymona i Judy Tadeusza, na zwieńczeniu Święty Jakub Starszy. W polu środkowym obraz przedstawiający Wszystkich Świętych adorujących Koronację Najświętszej Maryi Panny z około 1700. Powyżej obraz Świętego Anioła Stróża włoski około 1700 roku sprowadzony z Rzymu w 1709 roku. Mensa sarkofagowa z końca XVIII wieku.

Dawniej Świętego Stefana. Drewniany, polichromowany ujęty w obu kondygnacjach parą kolumn. Zwieńczony półkolistym, przerwanym naczółkiem. Dekorowany snycerką z przewagą motywów małżowinowych. Ufundował go kanonik Eustachy Placydiusz Nenchen około 1642 roku. Na cokołach w predelli, po lewej stronie widnieje herb biskupa Jana Alberta Wazy, po prawej – herb Nenchena. Ołtarz złocony przez Dobrzeńskiego i Walimeńskiego z Malborka w 1643 roku z udziałem uczącego się w Gdańsku malarza Aleksandra z Moskwy. W pierwszej kondygnacji rzeźby, w uszakach Świętego Eustachego i Jerzego, na belkowaniu Święta Katarzyna i Barbara w zwieńczeniu Święty Stefan. W polu środkowym obraz przedstawiający Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny sygnowany Vitus Heinrich z Elbląga z 1644 roku. W kondygnacji górnej obraz Wizja Świętego Eustachego.

Mensa sarkofagowa, neobarokowa.

Ołtarz boczny pod wezwaniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i Świętego Jana Chrzciciela, umieszczony przy piątym filarze nawy południowej, wczesnobarokowy wykonany po 1650 z fundacji dziekana kapituły Stanisława Bużeńskiego (zmarł 5 kwietnia 1692). Na ołtarzu zostały umieszczone herby: Wieniawa i Prus. Pierwszy należał do biskupa warmińskiego Wacława Leszczyńskiego, drugi do biskupa chełmińskiego Andrzeja Olszowskiego. Obaj byli dobroczyńcami fundatora ołtarza. Na predelli napis inwokacyjny. Ołtarz został wykonany z marmuru czarnego, białego, brunatnego i różowego oraz alabastru użytego do rzeźb; jednokondygnacyjny, ujęty kolumnami, ze zwieńczeniem ornamentalnym naczółkiem, zdobiony ornamentem małżowinowym.

 Na belkowaniu rzeźby: Świętych Stanisława i Kazimierza, na zwieńczeniu Świętego Wojciecha.  W polu środkowym obraz przedstawiający Matkę Boską Śnieżną w typie Santa Maria Maggiore w Rzymie kopia włoska z około XVII wieku.  W kondygnacji drugiej obraz Święty Jan Chrzciciel z Barankiem. Antepedium kurdybanowe, flamandzkie z drugiej połowy XVII wieku tłoczone, złocone i malowane, z dekoracją o motywach groteskowych i florystycznych.

Ołtarz boczny pod wezwaniem Świętego Mikołaja (Świętej Teresy lub Karola Boromeusza). Usytuowany przy piątym filarze nawy północnej. Wczesnobarokowy z około 1640 roku. Ufundowany został przez biskupa sufragana Michała Działyńskiego z jego dwoma analogicznymi herbami Ogończyk. Wykonany z czarnego i brunatnego marmuru oraz alabastru użytego do rzeźb. Ołtarz dwukondygnacyjny z predellą, ujęty kolumnami, ze zwieńczeniem z przerywanym naczółkiem; dekoracja małżowinowa. W zwieńczeniu rzeźby dwóch aniołów oraz na samym szczycie rzeźba Świętego Michała Archanioła.

W polu środkowym obraz przedstawiający Najświętszą Maryję Pannę adorowaną przez Świętych Karola Boromeusza i Katarzynę Bolońską z początku XVIII wieku, sprowadzony w 1722 przez kanonika Piotra Ruggieri z Rzymu. W zwieńczeniu obraz przedstawiający Świętego Mikołaja z XVII wieku, mocno przemalowany.

Przy szóstym filarze nawy południowej znajduje się drewniany, polichromowany i złocony ołtarz Świętego Bartłomieja. Ufundowany w roku 1632 przez kanonika Macieja Mateusza Montanusa. Naczółek ma w formie kartusza; dekorowany bogato snycerką o motywach małżowinowych, z głowami na chustach i główkami aniołów. W pierwszej kondygnacji, pomiędzy rzeźbionymi postaciami Świętych ewangelistów Mateusza i Marka, znajduje się obraz przedstawiający Świętego Filipa Nereusza w otoczeniu Ducha Świętego pod postacią gołębicy, Najświętszej Maryi Panny i Świętego Józefa z pierwszej ćwierci XVIII wieku, wzorowany na obrazie Carla Maraty z Chiesa Nuova w Rzymie. 

Widoczne są tutaj wyraźne wpływy malarstwa Guida Reniego. W predelli umieszczono obraz Złożenie do grobu, malowany w Gdańsku około roku 1630. Klęcząca postać na tym obrazie to fundator ołtarza, kanonik Montanus. Na uszakach, bogato dekorowanych snycerką o motywach małżowinowych, znajdują się malowane medaliony współczesne ołtarzowi, wykonane w Gdańsku, z wizerunkami Świętych Judy Tadeusza i Andrzeja. Wyżej, w nasadce ołtarza, znajduje się również gdański obraz, pochodzący z tego samego okresu i warsztatu co medaliony w uszakach, z namalowaną postacią Świętej Marii Magdaleny. 

W zwieńczeniu mieści się obraz przedstawiający Świętego Bartłomieja, ufundowany wraz z obrazem Świętego Filipa przez kanonika Jerzego Fryderyka Königsegga i przywieziony z Włoch. Na belkowaniu zwieńczonego ołtarza umieszczono rzeźbione postacie Świętych: Łukasza i Jana, na naczółku - Chrystus Zmartwychwstały, uszaki i zwieńczenia zdobią aniołki z Arma Christi. Mensa ołtarza – neobarokowa.

Przy szóstym filarze po lewej stronie usytuowany jest manierystyczny, drewniany, polichromowany i złocony ołtarz Świętego Marcina. Ufundowany przez kanonika Jerzego Marquarta w roku 1647. Herby fundatora i biskupa Jana Alberta Wazy umieszczono na cokołach korynckich kolumn. Cokoły tych kolumn ozdobiono pnącymi się krzewami winorośli. W polu środkowym umieszczony jest obraz Pokłon Trzech Króli, w kondygnacji górnej - obraz Nawiedzenie Świętej Elżbiety. Oba wykonane przez tego samego artystę w początkach  XVII wieku.  W uszakach ołtarzowych znajdują się rzeźbione postacie Świętych Janów: Chrzciciela i Ewangelisty. Na wspieranym przez kolumny belkowaniu umieszczono postacie Świętych Barbary i Doroty oraz dwóch aniołów. Kompozycję ołtarza wieńczy rzeźbiona postać Świętego Marcina. 

Przy siódmym filarze nawy północnej usytuowano ołtarz poświęcony Świętemu Augustynowi biskupowi i doktorowi Kościoła. Wykonany po roku 1650, drewniany, manierystyczny z zakończonym półkoliście zwieńczeniem ujętym parami kolumn, których cokoły i trzony pokryto malowaną, częściowo wyciskaną dekoracją w stylu orientalnym z napisami włoskimi. W uszakach rzeźby Świętych Grzegorza i Augustyna, na belkowaniu – Świętych Ambrożego i Hieronima, na zwieńczeniu Świętej Barbary. W głównej części ołtarza znajduje się obraz stanowiący kopię dzieła Caravaggia – Madonna dei Pellegrini z rzymskiego kościoła Sant'Agostino.  

W drugiej kondygnacji znajduje się obraz Świętego Augustyna, a w predelli obraz – Spotkanie w Emaus, namalowany w Gdańsku w oparciu o wzór niderlandzki z połowy XVII wieku. Antepedium ołtarza to sztuka flamandzka. Kurdyban dekorowany jest tłoczonym i złoconym ornamentem z motywami owoców, liści, papug i małp.

O siódmy filar nawy południowej katedry oparty jest ołtarz poświęcony Świętemu Wawrzyńcowi. Barokowy drewniany, polichromowany i złocony. Wykonany w latach 1668-79. Ufundowany przez kanonika Jana Kazimierza Wołowskiego, którego inicjały i herb Prus II znajdują się po lewej stronie na cokole kolumny. Po stronie prawej umieszczono herb Jastrzębiec biskupa Jana Stefana Wydżgi. W części środkowej ołtarza mieści się prostokątny obraz Świętej Marii Magdaleny z aniołem. Jest to dwudziestowieczna kopia pierwotnego  obrazu z drugiej połowy wieku XVII. Retabulum ujęte jest parą kręconych kolumn o kompozytowych głowicach, do jednej trzeciej wysokości trzonów spiralnie kanelowanych w koszyczku z liści akantu. 

Belkowanie gierowane, nadwieszone, środkiem przerywane, podtrzymuje odcinki łuku z klęczącymi na nich postaciami Świętego Franciszka i Świętej Katarzyny Sieneńskiej, zwróconymi ku środkowi. Część środkowa płaska, z filunkową płyciną zdobioną w narożach rozetami z liści i kwiatów. Nad nią gierowany gzyms wznoszący odcinkowy łuk z rzeźbą Świętego Wawrzyńca. W narożach retabulum i predelli ornament liściasty i chrząstkowo-małżowinowy, girlandy kwiatów i główki aniołków. W zwieńczeniu znajduje się  obraz z XVII wieku przedstawiający Świętego Piotra z kogutem.

Dawny ołtarz główny usytuowany jest obecnie w północnej nawie bocznej przy ścianie, naprzeciw wejścia z południowej kruchty. Późnogotycki poliptyk szafiasty z 1504 roku, wykonany został w Toruniu. Ufundowany z legatu biskupa Mikołaja Tungena (1467-89) przez biskupa Łukasza Watzenrode (1489-1512). Pośrodku szafy rozchodzącej się uskokowo we wnęce figura nadnaturalnej wielkości Najświętszej Maryi Panny w typie dziewicy apokaliptycznej. Na skraju jej płaszcza majuskułowy napis inwokacyjny: „Regina caeli laetare alleluja, ora pro nobis. – Gloria laus et honor Tibi sit, quae genuisti Salvatorem Christum Dominum nostrum, qui verbo saecula fecit”.= „Królowo nieba, raduj się alleluja, módl się za nami. Chwała, sława i cześć niech będzie Tobie, Która zrodziłaś Zbawiciela, Chrystusa, Pana naszego, Który słowem stworzył świat”. 

Po bokach w czterech kondygnacjach figury czterech Ojców Kościoła. Awersy skrzydeł wewnętrznych podzielone na trzy wnęki każde, zawierające płaskorzeźbione sceny z życia Maryi, z których zachowane w stanie uszkodzonym Zwiastowanie, Pokłon Trzech Króli, fragmentaryczne Wniebowzięcie i Nawiedzenie. Na podzielonych na dwie kwatery rewersach wewnętrznych i zewnętrznych skrzydeł malowane sceny z życia Chrystusa według wzorów graficznych Marcina Schongauera i Albrechta Dürera: Pojmanie Chrystusa, Chrystus przed Annanaszem, Chrystus przed Kajfaszem, Biczowanie, Ecce Homo, Cierniem Koronowanie, Umywanie Rąk, Niesienie Krzyża, Ukrzyżowanie, Opłakiwanie, Złożenie do grobu. W predelli sześć herm, antepedium ze srebrnej blachy, wytłaczanej w ornament roślinny, z emblematem kielicha na osi wykonane w XVII wieku.

W nawie bocznej północnej przy wschodniej ścianie usytuowany został ołtarz epitafium pod wezwaniem Świętego Antoniego, wczesnobarokowy z około 1640 roku. Ufundowany został według zachowanej inskrypcji przez kapitułę warmińską ku pamięci biskupa Szymona Rudnickiego (1590-1651) w związku ze zniszczeniem jego grobu przez Szwedów. Wczesnobarokowy z manierystyczną dekoracją. Wykonany w Elblągu być może przez Andrzeja Sylbera. Ośmiopolowa tarcza herbowa mieści herby Lis, Grzymała, Godziemba, Dryja, Panarona, Rola, Szpot, Prus II. 

Wykonany z marmuru czarnego, brunatnego, czerwonego oraz alabastru użytego do rzeźb. Jednokondygnacyjny, ujęty kolumnami, zwieńczony ornamentalnym naczółkiem w formie tympanonu z tarczą herbową. Zdobiony ornamentem małżowinowym. W polu środkowym rzeźbiona na wypukłym reliefie klęcząca pod krzyżem postać biskupa Rudnickiego oraz insygnia biskupie. W zwieńczeniu dwie postacie alegoryczne.

W nawie południowej przy ścianie wschodniej umieszczono ołtarz pod wezwaniem Świętego Józefa, barokowy z początku XVIII wieku. Według inskrypcji fundowany przez kanonika i kantora kapituły Jana Jerzego Kunigka (1648-1719), z inicjałami i herbem własnym fundatora i herbem Pilawa biskupa Teodora Potockiego wykonany przez Michała Bröse z Elbląga. Ołtarz  z marmuru czarnego, białego, brunatnego i alabastru użytego do rzeźb, jednokondygnacyjny, ujęty kolumnami, z wolutowym zwieńczeniem, zdobiony ornamentem akantowym; na belkowaniu rzeźby Świętych Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, na zwieńczeniu Świętego Jerzego. W polu środkowym obraz przedstawiający Zaślubiny Najświętszej Maryi Panny i Świętego Józefa namalowany przez Piotra Kolberga w 1700 roku. Powyżej obraz przedstawiający śmierć Świętego Józefa także dzieło Piotra Kolberga.

W południowej wnęce ściany kaplicy Szembeka znajduje się ołtarz Zbawiciela. Późnobarokowy z drugiej ćwierci XVIII wieku, (polichromowany przez Rogowskiego), w formie boazerii wypełniającej wnękę ściany, rozczłonkowanej pilastrami i zwieńczonej łukiem, z obrazem przedstawiającym Chrystusa Zwycięskiego adorowanego przez Wszystkich Świętych. Mensa sarkofagowa z wielkim relikwiarzem w formie trumny. W obramieniu obrazu, mensy i trumny wpuszczono oszklone skrzynki z relikwiarzami świętych Męczenników ze srebrnymi, repusowanymi  ramami  dekorowanymi ornamentem regencyjnym w liczbie dwudziestu, wykonane przez złotnika Jana Krzysztofa Geesego w latach 1730-38.

Przy ścianie wschodniej kaplicy polskiej usytuowany jest ołtarz pod wezwaniem Świętego Jerzego. Wczesnobarokowy, marmurowy z końca XVII wieku. Sprowadzony przez egzekutorów testamentu kustosza warmińskiego Zachariasza Jana Scholza z inicjałami i herbem własnym fundatora i herbem Pilawa biskupa Teodora Potockiego. Wykonany z marmuru czarnego i alabastru. Ołtarz ujęty jest parą kolumn wspierających zwieńczenie w formie ozdobnego półkolistego naczółka flankowanego odcinkami belkowania, z uchwytami akantowymi i z dwoma półplastycznymi aniołkami nad polem głównym. W zwieńczeniu rzeźby Świętych Wojciecha, Józefa i Kazimierza. W polu środkowym obraz przedstawiający Świętego Jerzego walczącego ze smokiem z XVII wieku (pochodzące z innego ołtarza).